2 December 2025
Kunstenaar Marie Caye flirtte al enige tijd op conceptueel niveau met het thema transformatie. Nu was het moment voor de Mondriaan-resident om deze gedachten ook in de praktijk te brengen bij Make. Met glas als nieuw materiaal werkte Marie uiteindelijk 2 richtingen uit, waarin ze het materiaal uitdaagt enerzijds, én de eigen kwaliteiten ervan respecteert anderzijds.
Geschreven door Pleuni van Keulen
Meerdimensionaal werk
Na haar afstuderen aan de Design Academy Eindhoven in 2017, voelde het goed voor Marie om terug te keren naar Eindhoven. Met nauwelijks ervaring met glas werd dit haar materiaal om bij Make te onderzoeken. Marie: “Met mijn achtergrond in tekenen en beeldhouwen bewoog ik me al van plat vlak naar sculptuur. Met glas kan ik zowel in 2 als in 3 dimensies werken, dus dat voelde als een goede match. Daarnaast experimenteerde ik al met glas en koperdraad – complexe 3D-glasconstructies met een sterke verbinding. Dus het was logisch om dat verder te verkennen. Verder wilde ik experimenteren met zeefdruk op glas en het vervormen van glas in de oven. En een derde experiment was proberen te schilderen met glas, als het ware.”
De gevangene bevrijden uit zijn medium
Schilderen met glas. Dát vraagt om wat extra uitleg. Marie licht toe: “Stel je een glazen staaf voor die ik in een bepaalde vorm heb vervormd.” Die vorm wordt de lijn – de penseelstreek, zogezegd. “En stel je vervolgens een plat stuk glas voor dat fungeert als het papier. Zowel de ‘lijn’ als het ‘papier’ zijn dus van glas. Ik wilde de vervormde staaf in het ‘papier’ versmelten en stelde mezelf de vraag: wat is plat en wat heeft volume? Het voelde alsof de lijn gevangen zat in het glas, en ik vroeg me af of ik die uit het medium kon bevrijden door buiten de vorm te gaan.” Zo ‘schilderde’ Marie dus met glas, een experiment dat ze uiteindelijk niet verder ontwikkelde.
Artikel gaat verder onder afbeeldingen
Het ruwe en het schone
Het onderzoeken van deze 3 invalshoeken – het assembleren van glas met koper, het bedrukken van glas en het ‘schilderen’ ermee – hielp Marie om het materiaal beter te begrijpen. Ze besloot niet verder te gaan met het ‘schilderexperiment’, maar vervolgde haar werk met het combineren van glas en koper. En ontdekte daarnaast de mogelijkheden van waterstraalsnijden .“Glas met de hand snijden biedt beperkte opties, maar met waterjet cutting kun je de meest waanzinnige vormen uitsnijden op basis van een computertekening,” vertelt ze enthousiast. En dus dook ze ook in deze techniek. Marie: “Het mooie aan glas is dat het er moeiteloos en vloeibaar uit kan zien. Maar als je het tot het uiterste dwingt, kan het juist heel geforceerd ogen. Ik bleef beide tegengestelde benaderingen onderzoeken.”
Het materiaal de baas?
Marie wilde heel bewust werken met het materiaal. Ze vertelt: “Leg je je wil op aan het glas, of respecteer je de kwaliteiten zoals ze zijn en luister je naar het materiaal? Ik vond het bijzonder om die 2 benaderingen parallel te onderzoeken. Ik begrijp glas nu zoveel beter, mede doordat ik veel geleerd heb van de adviseurs en andere kunstenaars bij Make. Het voelt alsof ik een drempel heb genomen – alsof ik mijn zwemdiploma heb gehaald en nu het diepere water veilig kan verkennen. Ik wil dan ook zeker doorgaan met glas.”
De vreugde van experimenteren
Een ander experiment draaide om zeefdruk op glas. Maar zoals dat gaat, loopt tijdens een residency niet alles volgens plan. Marie week daarom af van haar oorspronkelijke idee en koos voor een trial-and-error-benadering. “Ik wilde een soort marmering creëren met de inkt – geen verloop, maar een print die er wat beschadigd uitzag. Dus deed ik een kleinschalig experiment, maar dat werkte natuurlijk helemaal niet op groter formaat!”, vertelt de kunstenares. Het mooie van experimenteren is dat je nooit precies weet waar je eindigt. Marie: “Als je het proces niet kent, kun je op een totaal andere plek uitkomen. Ik kan nu in ieder geval veel duidelijker de doodlopende hoeken zien.”
Verval en het uiteenvallen van het kapitalisme
De uiteindelijke prints zijn zo’n 20 meter lang en bedekken als een soort wandkleed de muren van een tentoonstellingsruimte bij TAC. Daarop verbeeldt Marie een vallende Michelin-man. Ze legt uit waarom, en waar de tentoonstelling over gaat: “Ik ben geïnteresseerd in verval, in dingen die uit elkaar vallen. Ik ben geboren in een stad in Frankrijk, naast de Michelin-bandenfabriek. Voor mij hangen kapitalisme en verval samen. Ik vraag me af hoelang dit soort industrieën nog blijven bestaan. Ze lijken sterk en groot, maar ze staan op fragiele grond, met een zorgwekkende koloniale geschiedenis, misbruik in Vietnam, greenwashing en noem maar op. Dus verbeeld ik mijn fantasie: het uiteenvallen van het kapitalistische icoon.”
Ze vervolgt: “Daarnaast verbeelden mijn glaswerken de grafstenen in de Oude Kerk in Amsterdam. Ze zijn heel figuratief, met dieren en planten. Het zijn symbolen van macht – alleen rijke mensen konden zich zo’n grafsteen veroorloven. Maar inmiddels zijn ze zwaar belopen en sterk afgesleten. Deze wens van mensen om eeuwig te worden in steen, contrasteert met mijn versie, gemaakt van breekbaar glas. Tegelijkertijd vormt het glas – vooral wanneer het op de vloer ligt, waar mensen eromheen lopen – een parallel met de kwetsbaarheid van de steen die in de loop van de tijd wel degelijk is afgebroken.”
Een wereld van glas gaat open
Een nieuw materiaal leren kennen kan behoorlijk uitdagend zijn, erkent Marie. “Glas heeft een steile leercurve, maar het was absoluut een uitdaging die ik wilde aangaan. Ik flirtte al lang conceptueel met transformatie, en omdat glas zo’n transformerend materiaal is, vond ik eindelijk iets waarin ik dat idee echt kon toepassen.” Werken bij Make gaf Marie de ruimte om dit nieuwe veld te verkennen, omringd door inspiratie en expertise. “Make is als sociale omgeving heel rijk: je ontmoet er zoveel mensen en adviseurs. Het is een heel genereuze plek, en de manier van samenwerken sluit perfect aan bij mijn praktijk, omdat ik graag interactief werk. Ik zal er dan ook zeker terugkeren.”
Benieuwd naar het werk dat Marie bij Make maakte? Bezoek haar tentoonstelling Tired Town bij TAC in Eindhoven, tot en met 21 december 2025.
Fotografie: Ruud Hermans, Marie Caye